İş Yerinde Stres Yönetimi: Yöneticiler ve Çalışanlar Neler Yapabilir?
İş hayatının stresli olduğu tartışılmaz bir gerçek. Bazen işin kendisi, bazen yöneticilerin ya da çalışanların tutumları, bazen de kontrol dışında gelişen olaylar nedeniyle iş hayatında stresle karşı karşıya kalınabiliyor. Günlük hayatın stresine iş hayatındaki stres eklenince de ortaya ciddi sorunlar çıkabiliyor.
Devam eden stres nedeniyle iş yerinde motivasyon ve verimlilik kaybı, azalmış çalışan sadakati gibi işletmeyi etkileyen sonuçlar dışında strese maruz kalan kişilerin fiziksel ve ruhsal sağlıkları da risk altında oluyor. Uyku bozuklukları, zayıf bağışıklık sistemi, depresyon gibi birçok sorun ortaya çıkabiliyor. Çalışanlara ve yöneticilere düşen görev ise hem çalışanın hayatını hem de işteki verimliliği koruyacak şekilde stres yönetimi için doğru adımları atmak. Peki, iş yerinde strese karşı neler yapılabilir?
Aslında bu sorunun cevabını verebilmek için önce iş yerinde stresin nedenlerine yakından bakmakta fayda var. İş stresinin nedenlerinin başında, çalışana kaldırabileceğinden fazla iş yüklemek geliyor. Daha az zamanda daha çok iş başarması beklenen çalışan, limitlerini zorlasa bile kaçınılmaz olarak bu ağır yüklerin altında ezildiğini hissedecektir. Bu da hem kendini yetersiz görmesine hem de yöneticisi tarafından tepkiyle karşılanmasına neden olur.
Buna ek olarak yanlış görev dağılımı ve yeteneklerin çok altında kalan görevlendirmeler de iş stresine neden olabilir. Potansiyellerinin, becerilerinin ve tecrübelerinin görülmediğini hisseden çalışanlar, kendilerini güvende hissetmeyecekleri gibi şirkete olan aidiyetleri de azalır.
Aynı şekilde yöneticileri ve iş arkadaşları ile doğru iletişim kuramamak da çalışanlarda strese yol açabilir. İhtiyaçları ve beklentileri hakkında iletişim kuramadıkça kendilerini hem yetersiz hem de yalnız hisseden çalışanlar, motivasyonlarını kaybedeceklerdir. Tabii görmezden gelinmek ve mobbing de bu açıdan en büyük stres kaynaklarından biridir.
Son olarak genellikle dikkat edilmese de çalışma ortamının koşulları da strese yol açabilir. İç mekan havalandırmasının uygun olmaması, gereğinden fazla ses olması, aşırı dağınıklık gibi birçok durum, çalışanda strese yol açabilir.
Tüm bu olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak ve iş yerinde stresi azaltmak için yapılması gerekenler ise yöneticiler ve çalışanlar için ayrı ayrı ele alınabilir, çünkü bazı uygulamalar doğrudan yöneticilerin kararlarına bağlıdır. Örneğin çalışanların stresin azalması için görev doğru görev dağılımı yapmak yöneticilerin sorumluluk alanındadır. Yöneticiler, çalışanlara karşı adil olmalı ve benzer pozisyonlar için benzer değerde ve miktarda görevler dağıtmalıdır.
Ayrıca pandemi ile birlikte hayatımıza giren esnek çalışma saatleri ya da hibrit çalışma gibi uygulamalar da yöneticiler tarafından değerlendirilmeli. Sektöre uygun olacak şekilde esnek çalışma ortamı sunmak, çalışanın kendini özgür ve huzurlu hissetmesine yardımcı olabilir. Tabii bu esnekliğe ek olarak çalışanlar arasında iletişimi artıracak etkinlikler düzenlemek de yöneticilerin görevleri arasında. Strese karşı bir ekip ruhu oluşturmak ve bağlılığı artırmak bu yolla mümkün.
Ancak iletişim yalnızca çalışanlar arasında değil, yöneticiler ile çalışanlar arasında da kurulmalı. Yöneticileriyle açık iletişim kurabilen çalışanlar, ihtiyaçlarını ve beklentilerini aktarabilir. Yöneticiler de açık iletişim kurarak hem çalışanlara görüldüklerini hissettirebilir hem de geri bildirimlerde bulunabilir. Böylece sorunlar büyümeden çözülebilir, fikirler kolaylıkla aktarılabilir, teşvik ve ödüllendirmeler ihmal edilmeden gerçekleştirilebilir.
Çalışanlar Neler Yapabilir?
İş hayatında strese karşı çalışanların yapması gerekenlerin başında ise temel sorunlardan biri olan zamana odaklanmak geliyor. İş-Zaman eşleşmesinde dengeyi koruyarak stresten kaçınmak mümkün. Bunun için de güne ve haftaya başlarken program yapmak etkili bir çözüm. Hangi gün hangi işlerin tamamlanması gerektiğini planlamak ve mümkün olduğunda plana sadık kalarak zamanı doğru yönetmek, iş yetiştirememe nedeniyle yaşanan stresin önüne geçebilir.
Bu planlama yapılırken de aynı anda birçok işi tamamlamayı hedeflememek gerekiyor. Çoklu görev, kısa zamanda birçok işi başarmak gibi görünse de çoğu zaman işlerin üst üste binmesine ve bir kaosa neden olabiliyor. Bu nedenle bir iş bitmeden diğerine geçmemeye dikkat ederek stresten kaçınılabilir.
Stres nedenlerinden biri olan iletişimsizlik ve konforsuz çalışma ortamı da yöneticiler kadar çalışanların girişimleriyle de aşılabilir. Alışkanlıkları ve asgari gereklilikleri de karşılayacak şekilde rahat bir çalışma ortamı oluşturmak, yöneticiler ve iş arkadaşlarıyla çatışmak yerine açık iletişim kurmak, çalışanın daha güvende ve konforlu hissetmesine yardımcı olacaktır.
Strese karşı yardımı olacak uygulamalardan bir diğeri ise küçük molaları, iş bitiminde dinlenme ve yenilenme için yapılması gerekenleri ihmal etmemek. Kesintisiz çalışmak, bir noktadan sonra verimin kaçınılmaz olarak düşmesine yol açar. Bu nedenle belli bir süre çalıştıktan sonra kısa molalar vermek, çalışanların zihnen yenilenmesine yardımcı olur. İş bitiminde işten uzaklaşmak ise en büyük yardımcılardan.
Gün sonu, haftanın son günü ya da proje bitimi gibi dönemlerde biriken yükü atmak ve yeni işe geçmeden önce rahatlayabilmek için çalışanlar, kendilerine en iyi gelen uygulamaları mutlaka değerlendirmeli. Yürüyüşe çıkmak, video oyunları oynamak, yemek yapmak, meditasyon ya da rahatlamaya yarayan herhangi bir uygulama ile rahatlamak şart. Bunlara ek olarak yoğun ve stresli dönemlerin ardından çalışanların kendilerini ödüllendirmeleri de streslerini yenmelerine katkı sağlayacaktır.
Kısacası iş hayatında zaman zaman stres kaçınılmaz olsa da etkilerini hafifletmek ve yenilerinin oluşmasını önlemek için yöneticilere de çalışanlara da çeşitli görevler düşüyor. Stresin sonuçları göz önünde bulundurulduğunda ise basit gibi görünen bu uygulamaların her birinin ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılabilir.
Devam eden stres nedeniyle iş yerinde motivasyon ve verimlilik kaybı, azalmış çalışan sadakati gibi işletmeyi etkileyen sonuçlar dışında strese maruz kalan kişilerin fiziksel ve ruhsal sağlıkları da risk altında oluyor. Uyku bozuklukları, zayıf bağışıklık sistemi, depresyon gibi birçok sorun ortaya çıkabiliyor. Çalışanlara ve yöneticilere düşen görev ise hem çalışanın hayatını hem de işteki verimliliği koruyacak şekilde stres yönetimi için doğru adımları atmak. Peki, iş yerinde strese karşı neler yapılabilir?
Aslında bu sorunun cevabını verebilmek için önce iş yerinde stresin nedenlerine yakından bakmakta fayda var. İş stresinin nedenlerinin başında, çalışana kaldırabileceğinden fazla iş yüklemek geliyor. Daha az zamanda daha çok iş başarması beklenen çalışan, limitlerini zorlasa bile kaçınılmaz olarak bu ağır yüklerin altında ezildiğini hissedecektir. Bu da hem kendini yetersiz görmesine hem de yöneticisi tarafından tepkiyle karşılanmasına neden olur.
Buna ek olarak yanlış görev dağılımı ve yeteneklerin çok altında kalan görevlendirmeler de iş stresine neden olabilir. Potansiyellerinin, becerilerinin ve tecrübelerinin görülmediğini hisseden çalışanlar, kendilerini güvende hissetmeyecekleri gibi şirkete olan aidiyetleri de azalır.
Aynı şekilde yöneticileri ve iş arkadaşları ile doğru iletişim kuramamak da çalışanlarda strese yol açabilir. İhtiyaçları ve beklentileri hakkında iletişim kuramadıkça kendilerini hem yetersiz hem de yalnız hisseden çalışanlar, motivasyonlarını kaybedeceklerdir. Tabii görmezden gelinmek ve mobbing de bu açıdan en büyük stres kaynaklarından biridir.
Son olarak genellikle dikkat edilmese de çalışma ortamının koşulları da strese yol açabilir. İç mekan havalandırmasının uygun olmaması, gereğinden fazla ses olması, aşırı dağınıklık gibi birçok durum, çalışanda strese yol açabilir.
Yöneticiler Neler Yapabilir?
Tüm bu olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak ve iş yerinde stresi azaltmak için yapılması gerekenler ise yöneticiler ve çalışanlar için ayrı ayrı ele alınabilir, çünkü bazı uygulamalar doğrudan yöneticilerin kararlarına bağlıdır. Örneğin çalışanların stresin azalması için görev doğru görev dağılımı yapmak yöneticilerin sorumluluk alanındadır. Yöneticiler, çalışanlara karşı adil olmalı ve benzer pozisyonlar için benzer değerde ve miktarda görevler dağıtmalıdır.
Ayrıca pandemi ile birlikte hayatımıza giren esnek çalışma saatleri ya da hibrit çalışma gibi uygulamalar da yöneticiler tarafından değerlendirilmeli. Sektöre uygun olacak şekilde esnek çalışma ortamı sunmak, çalışanın kendini özgür ve huzurlu hissetmesine yardımcı olabilir. Tabii bu esnekliğe ek olarak çalışanlar arasında iletişimi artıracak etkinlikler düzenlemek de yöneticilerin görevleri arasında. Strese karşı bir ekip ruhu oluşturmak ve bağlılığı artırmak bu yolla mümkün.
Ancak iletişim yalnızca çalışanlar arasında değil, yöneticiler ile çalışanlar arasında da kurulmalı. Yöneticileriyle açık iletişim kurabilen çalışanlar, ihtiyaçlarını ve beklentilerini aktarabilir. Yöneticiler de açık iletişim kurarak hem çalışanlara görüldüklerini hissettirebilir hem de geri bildirimlerde bulunabilir. Böylece sorunlar büyümeden çözülebilir, fikirler kolaylıkla aktarılabilir, teşvik ve ödüllendirmeler ihmal edilmeden gerçekleştirilebilir.
Çalışanlar Neler Yapabilir?
İş hayatında strese karşı çalışanların yapması gerekenlerin başında ise temel sorunlardan biri olan zamana odaklanmak geliyor. İş-Zaman eşleşmesinde dengeyi koruyarak stresten kaçınmak mümkün. Bunun için de güne ve haftaya başlarken program yapmak etkili bir çözüm. Hangi gün hangi işlerin tamamlanması gerektiğini planlamak ve mümkün olduğunda plana sadık kalarak zamanı doğru yönetmek, iş yetiştirememe nedeniyle yaşanan stresin önüne geçebilir.
Bu planlama yapılırken de aynı anda birçok işi tamamlamayı hedeflememek gerekiyor. Çoklu görev, kısa zamanda birçok işi başarmak gibi görünse de çoğu zaman işlerin üst üste binmesine ve bir kaosa neden olabiliyor. Bu nedenle bir iş bitmeden diğerine geçmemeye dikkat ederek stresten kaçınılabilir.
Stres nedenlerinden biri olan iletişimsizlik ve konforsuz çalışma ortamı da yöneticiler kadar çalışanların girişimleriyle de aşılabilir. Alışkanlıkları ve asgari gereklilikleri de karşılayacak şekilde rahat bir çalışma ortamı oluşturmak, yöneticiler ve iş arkadaşlarıyla çatışmak yerine açık iletişim kurmak, çalışanın daha güvende ve konforlu hissetmesine yardımcı olacaktır.
Strese karşı yardımı olacak uygulamalardan bir diğeri ise küçük molaları, iş bitiminde dinlenme ve yenilenme için yapılması gerekenleri ihmal etmemek. Kesintisiz çalışmak, bir noktadan sonra verimin kaçınılmaz olarak düşmesine yol açar. Bu nedenle belli bir süre çalıştıktan sonra kısa molalar vermek, çalışanların zihnen yenilenmesine yardımcı olur. İş bitiminde işten uzaklaşmak ise en büyük yardımcılardan.
Gün sonu, haftanın son günü ya da proje bitimi gibi dönemlerde biriken yükü atmak ve yeni işe geçmeden önce rahatlayabilmek için çalışanlar, kendilerine en iyi gelen uygulamaları mutlaka değerlendirmeli. Yürüyüşe çıkmak, video oyunları oynamak, yemek yapmak, meditasyon ya da rahatlamaya yarayan herhangi bir uygulama ile rahatlamak şart. Bunlara ek olarak yoğun ve stresli dönemlerin ardından çalışanların kendilerini ödüllendirmeleri de streslerini yenmelerine katkı sağlayacaktır.
Kısacası iş hayatında zaman zaman stres kaçınılmaz olsa da etkilerini hafifletmek ve yenilerinin oluşmasını önlemek için yöneticilere de çalışanlara da çeşitli görevler düşüyor. Stresin sonuçları göz önünde bulundurulduğunda ise basit gibi görünen bu uygulamaların her birinin ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılabilir.
